Niezrównoważone pozyskiwanie zasobów – niezależnie od tego, czy są to minerały, drewno czy produkty pochodzenia zwierzęcego, może mieć negatywny wpływ na środowisko i ludzi.

„Degradacja powierzchni ziemi spowodowana działalnością człowieka negatywnie wpływa na dobrostan co najmniej 3,2 miliardów ludzi, nieuchronnie kierując planetę w kierunku szóstego masowego wymierania gatunków. Według raportu, opracowanego przez Międzyrządowy Zespół ds. Bioróżnorodności i Usług Ekosystemowych (IPBES), koszty tej degradacji to ponad 10% rocznego globalnego produktu brutto, w postaci utraty różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych”.

W cytowanym dokumencie podkreślono, że przeciwdziałanie degradacji ziemi i jej rekultywacja jest priorytetem, byśmy mogli chronić bioróżnorodność i korzystać z usług ekosystemowych niezbędnych dla całego życia na Ziemi oraz ludzkiego dobrobytu.

— Dekada przywracania ekosystemów (2021-2030), prowadzona przez Program ONZ ds. Środowiska (UNEP) oraz Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), przyczyni się do bardziej spójnych działań rekultywacyjnych na polach uprawnych, w lasach, rzekach, jeziorach i morzach na całym świecie — powiedział Tim Christophersen, ekspert UNEP oraz przewodniczący globalnego partnerstwa na rzecz odbudowy lasów i krajobrazu.

Odwrócenie procesów degradacji ziemi: czas działać

Głównymi bezpośrednimi czynnikami degradacji gleby oraz związanej z nią utratą różnorodności biologicznej jest ekspansywny rozwój upraw i pastwisk, ingerujących w rodzimą roślinność, a także niezrównoważone praktyki rolnicze i leśne oraz zmiany klimatu. Na niektórych obszarach problemem jest również ekspansja miast, rozwój infrastruktury i przemysł wydobywczy.

Inwestowanie w zapobieganie degradacji gruntów i ich rekultywację ma uzasadnienie ekonomiczne, jako że korzyści znacznie przewyższają związane z tym koszty. Przeprowadzone na czas działania, mające na celu uniknięcie, ograniczenie i odwrócenie procesu degradacji gleby mogą pomóc zwiększyć bezpieczeństwo żywnościowe i dostęp do czystej wody, znacząco przyczynić się do łagodzenia i adaptacji do zmian klimatu oraz przyczynić się do uniknięcia konfliktów zbrojnych i migracji ludności.

„O ile nie zostaną podjęte pilne i skoordynowane działania, degradacja gruntów pogorszy się w obliczu wzrostu liczby ludności, bezprecedensowej konsumpcji, coraz bardziej zglobalizowanej gospodarki i zmian klimatu” — czytamy w raporcie IPBES.

Jego kolejnym kluczowym przesłaniem jest to, że wdrożenie znanych, sprawdzonych działań w celu zwalczania degradacji gruntów, a tym samym przekształcenia życia milionów ludzi na całej planecie, z czasem stanie się trudniejsze i bardziej kosztowne. Potrzebujemy mobilizacji wysiłków, aby zapobiec nieodwracalnym zmianom.

Dobre praktyki rekultywacji już istnieją

Przywracanie krajobrazów i lasów to proces odwracania degradacji gleb, obszarów rolniczych, lasów i zlewni, a tym samym przywracania ich funkcji ekologicznej. Przywrócenie może nastąpić poprzez włączenie większej różnorodności gatunków drzew do ogrodów, gospodarstw, pól i lasów lub poprzez umożliwienie naturalnej regeneracji ekosystemów nadmiernie wypasanych, zanieczyszczonych lub w inny sposób nadużywanych.

The Restoration Initiative (TRI) to program mający pomóc krajom w przywróceniu zdegradowanych krajobrazów na dużą skalę. Dzięki wsparciu w wysokości 54 mln dolarów to największy jak dotąd tego typu program, wspierany przez Fundusz na rzecz Globalnego Środowiska (Global Environment Facility).

Wszystkie programy i agencje ONZ funkcjonują w zgodzie z Celami Zrównoważonego Rozwoju. Cel 15 zakłada „ochronę, przywracanie i promowanie zrównoważonego użytkowania ekosystemów lądowych, zrównoważone zarządzanie lasami, zwalczanie pustynnienia oraz powstrzymywanie i odwracanie degradacji gruntów, a także powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej”.

Artykuł na bazie materiału UNEP