Jeszcze tylko 1/4 powierzchni lądowej Ziemi pozostaje wolna od działalności człowieka. Wedle prognoz w roku 2050 wskaźnik ten spadnie do 1/10.

Wpływ tej – dziejącej się na naszych oczach – zmiany na ludzkie zdrowie, jakość życia, bezpieczeństwo czy rozwój gospodarczy jest ogromny. Człowiek i natura potrzebują dziś nowego ładu – lepszego sposobu na współistnienie i rozkwit. Nowe podejście, śmiałe wizje i efektywne przywództwo są nam potrzebne do poradzenia sobie ze złożonymi wyzwaniami oraz do podejmowania lepszych decyzji, które nie ograniczają nam szans na lepszą przyszłość.

Aby zrealizować to marzenie musimy podejmować spójne działania, w których swój wkład będą mieć obywatele, biznes i państwa. Działając wspólnie, a nie przeciwko przyrodzie zrealizować możemy Cele Zrównoważonego Rozwoju.

Program ONZ ds. Środowiska (UNEP) wzywa do pięciu, fundamentalnych zmian w naszych relacjach ze środowiskiem, które pozwolą wykorzystać oparte na przyrodzie rozwiązania do walki ze zmianami klimatu.

Pokazywanie prawdziwej wartości środowiska

Będzie to możliwe, gdy światowi liderzy zauważą rolę natury w podtrzymywaniu aktywności gospodarczej, zapewnianiu zdrowia człowieka i ekosystemów.

Jakich zmian potrzebujemy?

• Zobowiązania do wdrażania mechanizmów wyceny kapitału przyrodniczego w systemach rachunków narodowych do roku 2030.
• Innowacyjnych rozwiązań fiskalnych, które przyczynią się do wyeliminowania najbardziej szkodliwych subsydiów (szczególnie tych, wspierających niezrównoważone wzorce produkcji rolnej), przyczyniających się do utraty różnorodności biologicznej i degradacji gleb.
• Rozwiązań prawnych i rynkowych, wspierających przyjazne dla środowiska towary i usługi, takich jak poprawa jakości oznaczeń i certyfikacji czy lepsze regulacje.

Zmiana sposobów produkcji i konsumpcji żywności

Realizowane dziś wzorce prowadzą do problemów, takich jak zanieczyszczenie wody, niszczenie gleb, karczowanie lasów czy emisje gazów cieplarnianych – wszystko to w sytuacji, gdy 1/3 żywności ulega zmarnowaniu.

Jakich zmian potrzebujemy?

• Pełnej integracji zarządzania użytkowaniem obszarów lądowych, które jednocześnie zapewni bezpieczeństwo żywnościowe, ochronę różnorodności biologicznej oraz dostęp do zdrowych źródeł wody.
• Szeroko zakrojonych inwestycji w zrównoważone rolnictwo, które chroni naturę, wspiera przeciwdziałanie i adaptację do zmian klimatu, produkcję (zdrowej) żywności oraz włókien.
• Zobowiązania do zmian w łańcuchach dostaw, idących w kierunku promowania działań na rzecz bioróżnorodności, przejrzystości dostępnych na ich temat informacji dla konsumentów i inwestorów.
• Wzrostu zrozumienia oraz skali działań na rzecz przejścia w stronę zdrowszych, bardziej roślinnych diet (w tym źródeł białka), włącznie z zachętami na rzecz zmniejszenia skali marnotrawienia żywności.

Ochrona dzikiej przyrody i dzikich gatunków

Niezależnie od tego, czy mówimy o oceanach, lasach, rzekach, obszarach podmokłych czy suchych – w każdym z nich widoczne są zniszczenia, pogorszenie ich kondycji oraz rosnące poszatkowanie w miejscu dotychczasowej ciągłości.

Jakich zmian potrzebujemy?

• Sytuacji, w której w ogólnym bilansie nie będziemy już tracić nietkniętych siedlisk.
• Zwiększenia skali wykorzystania wiedzy naukowej w procesach planistycznych i decyzyjnych – tak, by w efektywny sposób chronić priorytetowe obszary morskie i lądowe.
• Rozwijania dzikich obszarów chronionych oraz obszarów poddanych odbudowie, cieszących się lepszym zarządzaniem oraz odzyskaniem swych funkcji środowiskowych.
• Przemyślanych inwestycji w lokalne gospodarki, opierające się na bogactwie ich różnorodności biologicznej, zwiększających korzyści, jakie czerpać z nich mogą ludzie ponoszący koszty ich ochrony.
• Lepszych podejść politycznych i ekonomicznych – zarówno do niezrównoważonych poziomów legalnego handlu dzikimi gatunkami i drewnem, jak i do nielegalnych wymian handlowych w tych zakresach.

Odbudowa zdegradowanej planety

Niemożliwe do utrzymania dotychczasowe podejście człowieka do przyrody zagraża bezpieczeństwu żywnościowemu, dostępowi do wody oraz różnorodności biologicznej – czynnikom, od których zależy rozwój ludzkości.

Jakich zmian potrzebujemy?

• Zwiększenia wysiłków na rzecz osiągnięcia globalnego celu przywrócenia jakości co najmniej 350 milionom hektarów krajobrazów do roku 2030.
• Przesunięcia środka ciężkości rządów z subsydiów i innych działań sprzyjających niszczeniu środowiska w stronę polityk, wynagradzających jego ochronę oraz odpowiedzialne korzystanie z surowców.
• Wzmocnienia przez wszystkie rządy działań na rzecz odbudowy ekosystemów w zgodzie z przyjętymi przez ONZ rekomendacjami na dekadę 2021-2030.
• Poszerzenia skali stosowania metod agroekologicznych.
• Inicjatyw na rzecz odbudowy stanu środowiska, wykorzystujących rosnący zasób wiedzy.
• Lepszego dostępu do finansowania działań tego typu, realizowanych przez państwa, samorządy i sektor prywatny, np. dzięki dwustronnej i wielostronnej pomocy rozwojowej – w tym na działania na rzecz ochrony klimatu.

Lepsza infrastruktura

W ciągu najbliższych 15 lat możemy – wedle prognoz – spodziewać się inwestycji infrastrukturalnych o wartości 90 bilionów dolarów amerykańskich. No możemy zgodzić się na to, by oznaczały one dalsze pogarszanie jakości usług ekosystemowych.

Jakich zmian potrzebujemy?

• Integracji zasad zrównoważonego rozwoju we wszelkie działania, związane z projektowaniem, planowaniem, konstrukcją i podtrzymywaniem jakości infrastruktury.
• Wykorzystywania zielonej i błękitnej infrastruktury w miejsce „szarej” (stworzonej przez człowieka) do osiągnięcia korzyści dla ludzi i środowiska, długofalowych oszczędności oraz lepszej odporności na zmiany klimatu.
• Holistycznego planowania, pozwalającego zapobiec niepożądanym, negatywnym skutkom inwestycji infrastrukturalnych na środowisko.
• Szerszego promowania innowacyjnego finansowania na rzecz zielonej infrastruktury.
• Wzrostu świadomości, dotyczącej możliwości świadomego podejmowania decyzji infrastrukturalnych.
• Prawdziwie globalnego ruchu na rzecz trwałej, zrównoważonej przyszłości.

Artykuł na bazie materiału UNEP